Menu Sluiten

Historie van de kerk

Rond 1200 wordt voor het eerst melding gemaakt van een kapel in Heumen.
De moederkerk staat in Overasselt, waar  de monniken van de abdij van St. Valerie-sur-Somme bezittingen hebben (St. Walrick). De Heer van het kasteel van Heumen is hun zetbaas. Daarom is de kapel naast het kasteel gewijd aan de ridderheilige Joris. 
In de veertiende eeuw verlengt en verhoogt men het schip. Uit die tijd stamt ook de onderbouw van de toren.
In 1445 wordt de kapel een zelfstandige parochiekerk. De Heren van Heumen krijgen het patronaatsrecht, dat wil zeggen dat zij de pastoor mogen benoemen.
Het romaanse koor wordt omstreeks 1500 vervangen door een hoger, gotisch koor. De kerk wordt in 1615 protestant.
In 1818 verkleint men de kerk door binnenin een muur te metselen.
De ingang van de kerk komt aan de zuidkant. Het deel grenzend aan de toren wordt gebruikt  door de burgerlijke overheid, die nog steeds eigenaar is van de toren.
In dat stuk worden onder andere twee gevangeniscellen gemaakt.
De laatste restauratie vindt plaats in 1976-1977.
Hierbij wordt de tussenmuur verwijderd en de ingang weer naar de toren verplaatst.
In de kerk staat een monument ter nagedachtenis aan Lodewijk en Hendrik van Nassau, in 1574 gesneuveld in de slag op de Mookerhei.
Het werd in 1891 door F.L.Stracké gemaakt en in de “meest naburige, trouw bezochte protestantse kerk” geplaatst. Ook aan de buitenkant bevindt zich een herinnering aan de twee graven van Nassau: in 1939 werd een plaquette aangeboden door het 1ste bataljon van het 26ste regiment infanterie der grenstroepen als herinnering aan het feit dat het bij de Heumense sluis gelegerd was. De maker was de Heumense kunstenaar Jac. Maris.
Aan de zuidkant is de plaats te zien waar vóór de laatste restauratie de ingang was.
Op het dak staat de hijsinstallatie uit de tijd dat de kerkzolder als opslagruimte werd gebruikt.
De kerk beschikt over een kleine begraafplaats op een steenworp afstand van de kerk tegen de Maasdijk gelegen.

De Sint Joriskerk en de relatie met kasteel Heumen

De vroegere kapel was gewijd aan Sint Joris, een ridderheilige en had een relatie met het kasteel van Heumen dat vlak bij lag.
De tekening is van C. Pronk: de kerk in 1732.

Hoog bezoek aan de kerk

Hoe het was…

Het voormalige pijporgel van de kerk is nog te zien in het koor op foto 2.
Uitgebreide toelichting over de orgelgeschiedenis vindt u op de pagina ‘Het orgel‘. 

De restauratie van 1977

Bouwtekeningen van de kerk rond 1950. Hierboven een dwarsdoorsnede.
Plattegrond: Links (de toren) is de WESTkant, boven de NOORDkant (Dorpstraat), rechts de OOSTkant en onder is de ZUIDkant.
Bij de restauratie werd ook een zilveren avondsmaalbeker gevonden met het wapen Van Steenhuys-Van Randwijck. 
De beker is vervaardigd door A.J.van der Wal en gedateerd in het vierde kwart van de 18e eeuw.
Momenteel wordt de beker tentoongesteld in museum Het Valkhof in Nijmegen. 
Geen van de vijf wapenborden van het geslacht Van Steenhuys – die met zekerheid de sobere ruimte hebben gesierd – is bewaard gebleven. 

De kerk nu

 Waar voor de restauratie de ingang was – in de noord-westwand – is nu het monument voor de graven Lodewijk en Hendrik van Nassau geplaatst
met aan de voet een marmeren plaat met het opschrift:
Hulde
en Dankbare Herinnering aan
Graaf Lodewijk van Nassau
en zijn broeder
Graaf Hendrik van Nassau
gesneuveld 14 April 1574 op de naburige Mookerheide
bij de verdediging van de vrijheid des Vaderlands

In het koor is een hardstenen zerk met een zespuntige ster ingemetseld met de tekst:

HIER LIGT BEGRAVEN DEN EERSAMEN GILLIS CLAESSEN RENTM TOT HOEMEN,
MALDEN EN BEECK DIE INDEN HEEREN VERSTORVEN IS
DEN 10 APRIL 1616 GODT ALMACHTICH WILLGENAEDIG SYN

De ster wekt de indruk later gehakt te zijn dan de tekst.

De toren

Gedenkstenen in en om de kerk

Daar ligt ook een grafsteen met het opschrift:
BID VOOR DE ZIEL VAN ZALIGER
BARON J.P. DE BAGARD
DE LOUVIER MAJOOR
GEBR DEN 9 NOVB 1768 IN SAVOIJE
NEEF VAN PAUS PIUS DEN VII OVERL DEN 5 DECEMB 1859
Dankzij de inzet van de Stichting tot behoud van de Protestantse kerk te Heumen is in 2016
een verklarend tekstbord geplaatst bij het graf van Boreel.

Verantwoording

De Sint Joriskerk is een Rijksmonument en de historische gegevens zijn dan ook grotendeels ontleend aan relevante websites van de overheid. De inhoud van deze pagina is door de webmasters samengesteld op basis van een powerpoint presentatie van Koos Willemse, lid van onze gemeente. De knipsels van kerk en torenhaan (logo van onze gemeente) zijn gemaakt door Joke Verhave, lid van onze gemeente.

De beknopte informatie op deze pagina beoogt geen geschiedschrijving te zijn, maar wel in een vogelvlucht het verleden naar het heden weer te geven.
De Sint Joriskerk is ook te bezoeken op de jaarlijkse ‘Open Monumentendagen’. De kerkgebouwen van Overasselt en Nederasselt, die sinds begin de jaren ’70 niet meer in gebruik zijn, zijn dan ook te bezoeken.